Parafia Św. Małgorzaty i Św. Augustyna w Witowie

LEKSYKON DUCHOWIEŃSTWA REPRESJONOWANEGO W PRL W LATACH 1945-1989, t. II, Warszawa 2003

ŁASKI ROCH

(1902-1949), kapłan diecezji łódzkiej

 Ur. 16 VIII w Gulewie, pow. Gostynin. Byt synem Michała i Józefy z d. Zydel. Do miejscowej szkole powszechnej zaczął uczęszczać, gdy miał 10 lat. W czasie l wojny światowej uczył się prywatnie. W 1917 zdał egzamin do trzeciej klasy gimnazjalnej w ośmioklasowej Szkole im. Kościuszki w Gostyninie, gdzie wstąpił do harcerstwa. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 zaciągnął się do armii ochotniczej, został wcielony do 201 pp i 20 VII 1920 wysłany na front w okolice Białegostoku. Po zawarciu rozejmu jego pułk został wysłany na front litewski. 18 X 1920 dostał się do niewoli litewskiej. Przebywał w obozie jenieckim w Kownie. Po udanej ucieczce dotarł do Wilna, gdzie stacjonował jego pułk. Po wycofaniu z frontu został zwolniony do cywila 9 XII 1920.

 W czerwcu 1922 ukończył szóstą klasę gim­nazjum i wstąpił do Seminarium Duchownego w Łodzi. 13 XI 1927 przyjął święcenia kapłańskie i jako neoprezbiter rozpoczął pracę w parafii Jeżów. W okresie międzywojennym pełnił różne funkcje na następujących placówkach: prefekt-wikariusz w Rucie Pabianickiej, wikariusz w Poddębicach, prefekt i kapelan szpitala Świętego Aleksandra w Łodzi (od l I 1930), wikariusz parafii katedralnej Świętego Stanisława Kostki w Łodzi (od połowy 1931), proboszcz w Łękawie, pow. Piotrków (od marca 1932), proboszcz w Żeroniach (od kwietnia 1934).

W czasie okupacji hitlerowskiej 6 X został aresztowany wraz z kilkusetosobową grupą księży wielkopolskich i początkowo osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie Łódzkim. 30 X 1941 trafił do obozu w Dachau wyzwolonego przez VII armię amerykańską gen. Pattona 29 IV 1945. Wkrótce po wyzwoleniu został kapelanem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w stopniu majora.

Powrócił do Polski 14 IV 1946 i rozpoczął pracę w parafii w Żeroniach. W październiku 1946 bp Włodzimierz Jasiński mianował go administratorem parafii Świętej Małgorzaty w Witowie. Jego gorliwa i owocna praca duszpasterska (otynkowanie parafialnego ponorbertańskiego kościoła, zakup dzwonów, zorganizowanie misji parafialnych, zaprowadzenie nabożeństwa ku czci Najświętszego Serca Jezusowego) spotkała się z ostrą reakcją miejscowego UB. W 1948 kilkakrotnie był zatrzymywany i bity przez funkcjonariuszy UB. Odmówił współpracy z nimi, w rezultacie czego stosowano wobec niego prowokacje.

Został aresztowany w 1949 w czasie sprawowania liturgii wielkopiątkowej. W trakcie zatrzymania był torturowany. 5 IV 1949 sporządził testament, spodziewając się rychłej śmierci. Po kilku dniach został uwolniony. W początkach jednak maja 1949 na skutek obrażeń, jakich doznał w czasie śledztwa, trafił do szpitala przy ul, Aleksandrowskiej w Lodzi na oddział neurologiczny. W czasie odwiedzin najbliższych ks. Łaski powtórzył im słowa, jakimi zwracali się do niego funkcjonariusze UB: „Ksiądz mógł Dachau przeżyć, ale UB ma lepsze metody".

Zmarł 13 V 1949. Pochowany w Witowie 16 V 1949, przy udziale 33 księży.

AA w Łodzi: Akta personalne księży, sygn. 245: Jacewicz W., Woś J.. Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w lalach 1939-1945, z. 2, Warszawa 1997, s. 242; Nalepa K.. Kapłan wierny - ks. Roch Łaski. „Niedziela Łódzka" 1998. nr 51-52; tenże, W 50. rocznicę śmierci ks. Rocha Łaskiego, „Niedziela Łódzka" 1999. nr 24; tenże, Ks Roch Łaski - ofiara dwóch totalitaryzmów. „Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie" 2002, nr 5, s. 309-313: tenże, Ks. Roch Łaski - wierny Bogu i Ojczyźnie (100. rocznica urodzin 1902-2002). Witów 2002; Sitek W.. Ś. P. Ks. Roch Łaski, ..Wiadomości Diecezjalne Łódzkie" 1949 nr 7, s. 220-223; Weiler E., Die Geisliche in Dachau. Mödling. b.r.w., s. 410.

Krzysztof Nalepa, Piotr Zwoliński